Szabat w Księdze Rodzaju 2,1-3
Niektórzy dziwią się spotykając nas – adwentystów dni siódmego – że mamy takie żydowskie święto, że “nie możemy pracować, uczyć się”, itd.
Inni “walczą” z tą nauką, twierdząc, że szabat był tylko dla żydów, albo że IV przykazanie nie obowiązuje, lub też w ogóle 10 przykazań zostało przybitych do krzyża, to jest – nie trzeba ich zachowywać.
Wiele setek stron zapisano po jednej i drugiej stronie “barykady”. Pozwolę sobie jedynie na serię krótkich komentarzy, które w zwięzły sposób przedstawia spojrzenie Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego na zagadnienie tego święta.
Szabat w Księdze Rodzaju 1-2
W Rdz 2,2.3 czytamy (BT): “A gdy Bóg ukończył w dniu szóstym swe dzieło, nad którym pracował, odpoczął dnia siódmego po całym swym trudzie, jaki podjął. Wtedy Bóg pobłogosławił ów siódmy dzień i uczynił go świętym; w tym bowiem dniu odpoczął po całej swej pracy, którą wykonał stwarzając.”
1) Tydzień od początku istnienia naszego świata miał 7 dni.
2) Gdyby więc 7. dzień był zwykłym dniem, jak każdy następny, to Bóg najprawdopodobniej zakończyłby tydzień w 6. dniu. A ów 7. byłby po prostu 1. następnego tygodnia.
3) Jednak tak się nie stało – do dnia dzisiejszego, pomimo kilku prób zmiany cyklu tygodniowego – tydzień trwa 7 dni (więcej na ten temat: https://pl.wikipedia.org/wiki/Tydzie%C5%84).
4) 7 dzień (w Biblii) jest od samego początku związany z upamiętnieniem stworzenia i uczczeniem Boga jako Stworzyciela.
5) “Bóg pobłogosławił ów siódmy dzień” – zważywszy na fakt, iż dzień jest rachubą czasu, nie posiada osobowości, nie może też błogosławiony – szczęśliwy, gdyż taki wydźwięk ma to hebrajskie słowo barakh.
6) Można więc rozumieć, iż pobłogosławienie dnia jest inaczej zapewnieniem błogosławieństwa tych, którzy w ten dzień szczególnie wielbią Boga i odpoczywają (jak Bóg odpoczął).
7) Takie rozumienie błogosławieństwa np. zauważamy w przypadku Abrahama, którego Bóg błogosławił i uczynił błogosławieństwem dla innych ludzi, którzy będą mu przyjaźni (Rdz 12,3).
8) “… i uczynił go świętym” – hebrajskie słowo kadasz faktycznie tłumaczone jest zawsze na polskie słowo “święcić” (i jego odmiany, również rzeczownikowe), jednak podstawowym znaczeniem jest “oddzielić od czegoś” zazwyczaj powszechnego. Tak więc 7. dzień został wyróżniony od pozostałych sześciu.
9) Bóg zaznaczył to oddzielenie choćby faktem, iż nic w tym dniu nie uczynił.
10) Niektórzy twierdzą, że 7 dni stworzenia tak naprawdę trwało tysiące lat, a wyrażenie “dzień” jest wyrażeniem symbolicznym. Zwolennicy tej interpretacji często (chociaż nie zawsze) próbują łączyć z teorią ewolucji, albo podobnymi jej teoriami powstania wszechświata. Opierają się niekiedy na tekście z 2 P 2,8 (BT): “Niech zaś dla was, umiłowani, nie będzie tajne to jedno, że jeden dzień u Pana jest jak tysiąc lat, a tysiąc lat jak jeden dzień”. Jednak z tego tekstu nie wynika, że 1 = 1000 lat, bowiem 1000 = 1 dzień, a więc nie wskazuje nam to jakiejś matematycznej reguły liczenia Bożego czasu, ale po prostu na to, że inaczej postrzegamy czas, niż Bóg.
11) Poza tym, opis Rdz 1-2 spisał Mojżesz, który był człowiekiem i zapewne dokonał tego na podstawie Bożego objawienia, ale i ludzkiej perspektywy (gdyż właśnie Bóg takiej używa w kontakcie z nami).
12) Niektórzy jeszcze próbują wykazać, iż “dni” z Rdz 1-2 nie mogą być rzeczywistymi dniami, gdyż ten fragment jest utrzymany w konwencji prozy (wiersza). Faktycznie tak jest, gdyż głównym środkiem lirycznym tekstów hebrajskich (czy semickich w ogóle) jest powtarzalność, która niewątpliwie występuje w Rdz 1-2, np. “I nastał wieczór i poranek…”, albo “I widział Bóg, że było dobre…” albo “I rzekł Bóg…”.
13) Kontrargumentem na powyższe może być tekst IV przykazania z Wj 20,8-11 (BT): “Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić. Sześć dni będziesz pracować i wykonywać wszystkie twe zajęcia. Dzień zaś siódmy jest szabatem ku czci Pana, Boga twego. Nie możesz przeto w dniu tym wykonywać żadnej pracy ani ty sam, ani syn twój, ani twoja córka, ani twój niewolnik, ani twoja niewolnica, ani twoje bydło, ani cudzoziemiec, który mieszka pośród twych bram. W sześciu dniach bowiem uczynił Pan niebo, ziemię, morze oraz wszystko, co jest w nich, w siódmym zaś dniu odpoczął. Dlatego pobłogosławił Pan dzień szabatu i uznał go za święty. “
14) Niezależnie od tego, czy ktoś uważa, że to przykazanie obowiązuje chrześcijan, czy też odnosi się tylko do judaistów, nie można zaprzeczyć, iż jest to tekst prawny. Nie jest to rodzaj poezji, ale tekst ten ma charakter normatywny. Oznacza to, że prawo dotyczy realnego dnia odpoczynku i realnych sześciu dni pracy. Uzasadnieniem, dlaczego takie prawo zostało nadane, jest powołanie się na tydzień stworzenia. Jeśli więc tydzień stworzenia miałby trwać np. 7 tysięcy lat, nie mógłby być realnym uzasadnieniem, dlaczego należy zachowywać szabat i pracować 6 dni w tygodniu.
15) Struktura IV przykazania wskazuje na paralelność (równoległość, równoznaczność) tygodnia stworzenia do tygodnia pracy:
Wj 20,9: “Sześć dni będziesz pracował…”
Wj 20,11a: “W sześciu dniach bowiem uczynił Pan niebo…”
Wj 20,10: “Dzień zaś siódmy jest szabatem ku czci Pana, Boga twego…”
Wj 20,11b: “w siódmym zaś dniu odpoczął”.
Nie sposób więc stwierdzić, że gdy mowa o naszym tygodniu – Bóg ma na myśli literalne dni, a gdy mowa o pierwszym tygodniu (stworzenia) Bóg ma na myśli tysiąclecia.
16) Wj 20,11c: “Dlatego pobłogosławił Pan dzień szabatu i uznał go za święty” – widzimy nawet, iż przykazanie bezpośrednio łączy się z tekstem z Rdz 2,2.3. W ten sposób tłumaczy genezę powstania IV przykazania. Prawdą jest, że Biblia nie wspomina nic o tym, aby Adam, Ewa, Noe i Abraham zachowywali szabat, ale nie wspomina też o tym, żeby nie zachowywali. Natomiast widzimy, iż od samego początku (gdy człowiek już był, bowiem na myśli dzień 7., a Adam i Ewa zostali stworzeni w dniu 6.) istnienia człowieka Bóg uczynił dzień 7. świętym i błogosławionym. Nie czytamy w Biblii także o tym, aby Adam i Ewa składali ofiary, jednak raczej nikt nie ma ku temu wątpliwości.
BT – Biblia Tysiąclecia
Konrad Pasikowski